“ Εταιρικοί μετασχηματισμοί και εναρμόνιση του νομοθετικού πλαισίου με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/55/ΕΕ του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 για την έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων στο πλαίσιο δημόσιων συμβάσεων ”
Το νομοσχέδιο που θα συζητήσουμε είναι ακόμη ένας κρίκος στην αλυσίδα των σημαντικών παρεμβάσεων που αφορούν το εταιρικό δίκαιο και την επιχειρηματικότητα στην χώρα μας.
Είναι ακόμη ένα σημαντικό παράδειγμα των κυβερνητικών πρωτοβουλιών για τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και του εκσυχρονισμού της επιχειρηματικού πλαισίου.
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις για τους μετασχηματισμούς και τις συγχωνεύσεις εταιρειών εντάσσονται στην στρατηγική αναμόρφωσης και προσαρμογής του εταιρικού δικαίου της χώρας στο Ευρωπαϊκό.
Εχει προηγηθεί η ριζική αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου σύστασης εταιρειών,
με θεαματικά αποτελέσματα αναφορικά με το χρόνο και το κόστος ίδρυσης μιας επιχείρησης.
Η τροποποίηση του νόμου περί εταιρειών περιορισμένης ευθύνης.
Ο νέος νόμος, μετά από περίπου 100 χρόνια, για τις ανώνυμες εταιρείες.
Εκρεμεί ο νόμος για το Γενικό Εμπορικό Μητρώο και την εποπτεία εταιρειών
που θα έρθουν σύντομα στην επιτροπή μας.
Στο πεδίο του εταιρικού δικαίου εφαρμόζεται ένας ολοκληρωμένος προγραμματισμός δράσεων, ο οποίος εντάσσεται σε μια ευρύτερη αναπτυξιακή στρατηγική.
Σε αντίθεση με το πρόσφατο παρελθόν,
όπου σημαντικές μεταρυθμίσεις αφυδατώθηκαν διότι υλοποιήθηκαν με αστοχία και αποσπασματικά.
Πρωταρχικός στόχος αυτής της στρατηγικής είναι η μείωση των διοικητικών βαρών που επωμίζονται οι επιχειρήσεις, ιδίως οι μικρές.
Το κόστος συμμόρφωσης προς διατάξεις νόμων είναι βασική πηγή τέτοιων βαρών.
Επομένως, η απλοποίηση των διαδικασιών ενισχύει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα.
Μιάς και συνήθως θα απαλλαγούν από βάρη ως προς τις συναλλαγές τους με δημόσιες αρχές αλλά θα επιτύχουν οικονομίες κλίμακος, με ευελιξία και πληρότητα.
Αυτό το Ν/Σ πιστεύουμε πως θα συμβάλει αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Εχει μία σημασία να διαπιστώσουμε τον ρόλο που πρέπει να έχει το κράτος σε αυτό το πλαίσιο.Θα θέλαμε το κράτος να παρεμβαίνει ώστε να επιτελούνται δύο βασικές λειτουργίες:
Την αναδιανεμητική και την ρυθμιστική.
Η συνεχής υποτίμηση από τις νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις,της ρυθμιστικής και αναδιανεμητικής λειτουργίας του κράτους ήταν η πόρτα για τα μνημόνια.
Προφανώς, η δική μας αντίληψη διαφέρει ριζικά.
Ταυτόχρονα επανεξετάζουμε με κριτική διάθεση το ρυθμιστικό πλέγμα που διαμορφώθηκε τα προηγούμενα χρόνια.
Ο στρατηγικός μας στόχος είναι οι ρυθμιστικές λειτουργίες του κράτους να υπηρετούν αποτελεσματικά το δημόσιο συμφέρον: την προστασία του περιβάλλοντος, τα δικαιώματα των εργαζόμενων, τις ανάγκες των μικρών και των μεγάλων επιχειρήσεων.
Όπου όμως ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους υποκρύπτει άλλες σκοπιμότητες ή αστοχίες, προχωράμε σε αποφασιστικές τομές για την βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Το νομοσχέδιο για τις μετατροπές εταιρειών υπηρετεί αυτή την αντίληψη.
Μέχρι σήμερα δεν υφίστατο ενιαίο, λειτουργικό και σταθερό πλαίσιο.
Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιδιώκεται η αναμόρφωση του δικαίου των εταιρικών μετασχηματισμών και η συστηματοποίηση του για πρώτη φορά σε ένα νομοθετικό κείμενο, ενώ τα οφέλη του είναι πολλαπλά.
Το δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών :
- προσφέρει στους ενδιαφερομένους τα απαραίτητα νομικά εργαλεία για την αποτελεσματική πραγμάτωση των στόχων τους.
- διασφαλίζει την απρόσκοπτη και ομαλή συνέχιση της νομικής προσωπικότητας και της εταιρικής επιχείρησης του μετασχηματιζόμενου φορέα, χωρίς κίνδυνο υποβάθμισης της ενότητας και ακεραιότητας των επί μέρους στοιχείων που τη συγκροτούν.
- εγγυάται την προστασία των συμφερόντων των εργαζομένων, των πιστωτών και των εταίρων του μετασχηματιζόμενου φορέα και.
- ενισχύει την ασφάλεια του δικαίου και την ασφάλεια των συναλλαγών, στον αναγκαίο βαθμό.
Οι βασικές κατηγορίες μετασχηματισμών είναι τρεις: συγχωνεύσεις, διασπάσεις, μετατροπές.
Η ισχύουσα ρύθμισή τους, όμως, δεν διακρίνεται ούτε από δικαιοπολιτική συνέπεια ούτε και από συστηματική συνοχή. Η σημερινή κατάσταση δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ικανοποιητική.
Στην ισχύουσα σήμερα νομοθεσία, προβλέπονται μόνον συγκεκριμένης μορφής μετασχηματισμοί για συγκεκριμένες κατηγορίες επιχειρήσεων.
Με αποτέλεσμα να τίθεται εύλογα εν αμφιβόλω το επιτρεπτό των μη προβλεπόμενων μετασχηματισμών και να καταλείπεται έδαφος για αντικρουόμενες ερμηνείες σε νομολογία, θεωρία και πράξη, σε έναν τομέα όπου η ασφάλεια δικαίου θα έπρεπε να είναι το πρώτο ζητούμενο. Ενώ ταυτόχρονα προκύπτει:
- Αγνοεί μεγάλο αριθμό δυνατών μετασχηματισμών
- Θάλπει το ανεπιθύμητο φαινόμενο των καλούμενων «καταχρηστικών μετασχηματισμών»
- Πρόκειται για διαδικασίες οι οποίες, σε σύγκριση με τους ρητά προβλεπόμενους στο νόμο μετασχηματισμούς, δεν είναι καθόλου απλές και ασφαλείς.
Α. Τα βασικά προβλήματα νομοθετικής πολιτικής
-
- διευκόλυνση ή μη των μετασχηματισμών με τα χαρακτηριστικά της καθολικής διαδοχής και της συνέχισης της νομικής προσωπικότητας
- αντιμετώπιση των διαδικασιών μετασχηματισμού με ενιαίο τρόπο, ανεξάρτητα από το είδος μετασχηματισμού ή τις εταιρικές μορφές που συμμετέχουν σε αυτόν ή κατά περίπτωση προσέγγιση.
- εξισορρόπηση των συμφερόντων των μετόχων ή εταίρων μειοψηφίας και των πιστωτών των μετασχηματιζόμενων εταιριών με το συμφέρον ασφαλούς επέλευσης του αποτελέσματος των μετασχηματισμών.
Β. Διευκόλυνση των εταιρικών μετασχηματισμών
Δραστική επέκταση του φάσματος των επιτρεπτών μετασχηματισμών για όλες τις εμπορικές εταιρίες που εμπίπτουν στο υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής του προτεινόμενου νομοσχεδίου και επιτρεπτό μετασχηματισμού με τη συμμετοχή δύο ή και περισσοτέρων εταιριών διαφορετικού τύπο.
Ο κανόνας εδώ οφείλει να είναι ότι όλοι μπορούν να συγχωνευτούν με όλους, όλοι μπορούν να απορροφήσουν όλους, όλοι μπορούν να διασπαστούν σε όλους, όλοι μπορεί να επωφεληθούν από όλους, όλοι μπορούν να μετατραπούν σε όλους.
Γ. Eνοποίηση της ρύθμισης
Ο κοινός παρονομαστής της συνέχισης της επιχειρηματικής δραστηριότητας από νέο επιχειρηματικό φορέα, διευκολύνει τη σύλληψη της ρυθμιστέας ύλης και την ενιαία αντιμετώπιση των ουσιαστικών και διαδικαστικών προβλημάτων.
Στις περιπτώσεις της συγχώνευσης και της διάσπασης, η συνέχιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας επιτυγχάνεται νομικά ιδίως μέσω του θεσμού της καθολικής διαδοχής. Ενώ στην περίπτωση της μετατροπής απουσιάζει κάθε στοιχείο διαδοχής, καθώς ο μετατρεπόμενος φορέας συνεχίζεται υπό νέο νομικό καθεστώς.
Το σχέδιο πρέπει κατά κανόνα να συνοδεύεται από επεξηγηματική έκθεση των οικείων διαχειριστικών οργάνων και να αποτελεί αντικείμενο εξέτασης από ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα, εκτός αν το σύνολο των εταίρων στέργει οι διατυπώσεις αυτές να παραλειφθούν.
Δ. Eξισορρόπηση συμφερόντων
Θεμελιώδεις και αναγνωρισμένες δικλείδες προστασίας, τις οποίες γνωρίζει το δίκαιό μας από τις ήδη ρυθμιζόμενες σήμερα μορφές μετασχηματισμών, επεκτείνονται σε ολόκληρο το φάσμα των νοητών μετασχηματισμών
Ε. Περιορισμός «καταχρηστικών» μετασχηματισμών και «ανάμειξης» της φορολογικής νομοθεσίας
- Μειώνονται τα κίνητρα προσφυγής σε καταχρηστικούς μετασχηματισμούς με τα κόστη και τις αβεβαιότητες που αυτοί συνεπάγονται.
- Δεν χρειάζεται η αντιστάθμιση της απουσίας του προνομίου της καθολικής διαδοχής με φορολογικές διευκολύνσεις και κίνητρα, αφού θα πρόκειται πλέον για προνόμιο γενικής εφαρμογής εφαρμοστέο σε κάθε περίπτωση.
- Κύριες προβλέψεις
Α. Διαδικασία
Β. Προστασία μετόχων
Γ. Προστασία πιστωτών
Δ. Eυθύνη διαχειριστών και μελών δσ
Ε. Aκυρότητα
V.Ειδικότερα
ΜΕΡΟΣ Α’ – Πεδίο Εφαρμογής
ΜΕΡΟΣ Β’ –Συγχωνεύσεις
Στους εταιρικούς νόμους (2190/20,3190/55,4072/12) προβλέπεται η συγχώνευση μεταξύ εταιρειών της ίδιας νομικής μορφής, δηλαδή συγχώνευση μεταξύ ΑΕ, ΕΠΕ και ΙΚΕ.
Στο νομοσχέδιο, πλέον, θα προβλέπεται η δυνατότητα συγχωνεύσεων όλων των εταιρειών σε όλες τις νομικές μορφές.
Θα είναι δυνατή επομένως η συγχώνευση εταιρειών διαφορετικών μορφών, γεγονός που αναμένεται να ενισχύσει την ευελιξία στην ανάπτυξη επιχειρηματικών σχημάτων.
ΜΕΡΟΣ Γ’ –Διάσπαση
Η διάσπαση εταιρείας σήμερα προβλέπεται μόνο για ΑΕ. Το νομοσχέδιο εξειδικεύει τη διαδικασία ανάλογα με τη νομική μορφή κάθε εταιρείας, καθώς κάθε εταιρικός τύπος έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες.
ΜΕΡΟΣ Δ – Μετατροπές εταιρειών
Στο εταιρικό δίκαιο δεν προβλέπεται μετατροπή προσωπικής εταιρείας (ΟΕ και ΕΕ) σε ΑΕ.
Αυτή η δυνατότητα παρέχεται μέχρι σήμερα μόνο μέσω αναλογικής εφαρμογής των διατάξεων του ν.2190/20, καθώς οι μετατροπές ρυθμίζονται μόνο από τους φορολογικούς-αναπτυξιακούς νόμους.
Το συγκεκριμένο ζήτημα ρυθμίζεται από το νομοσχέδιο με σαφή τρόπο, προάγοντας την ασφάλεια δικαίου.
ΜΕΡΟΣ Ε’ – Τελικές και μεταβατικές διατάξεις
Eνσωμάτωση της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2014/55/ΕΕ της 16ης Απριλίου 2014 για την έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων στο πλαίσιο των δημόσιων συμβάσεων.
- Με την Οδηγία θεσπίζεται ένα κοινό ευρωπαϊκό πρότυπο για την ηλεκτρονική τιμολόγηση στο πλαίσιο των δημόσιων συμβάσεων, το οποίο μάλιστα έχει ήδη ενταχθεί στο εθνικό σύστημα τυποποίησης από τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης Α.Ε. του Εθνικού Συστήματος Υποδομών Ποιότητας (Ε.Σ.Υ.Π./ΕΛ.Ο.Τ.).
- Όταν λέμε ηλεκτρονικό τιμολόγιο εννοούμε μόνο τα μηχαναγνώσιμα τιμολόγια, τα οποία μπορούν να γίνουν αντικείμενο αυτόματης και ψηφιακής επεξεργασίας από τον λήπτη. Απλό αρχείο εικόνας δεν θεωρείται ότι αποτελεί ηλεκτρονικό τιμολόγιο για τους σκοπούς της Οδηγίας.
- Στόχος της ηλεκτρονικής τιμολόγηση είναι η δημιουργία, η αποστολή, η μετάδοση, η παραλαβή και η επεξεργασία του τιμολογίου να είναι πλήρως αυτοματοποιημένες διαδικασίες.
- Η ηλεκτρονική τιμολόγηση στη χώρα μας εφαρμόζεται ήδη από το 2015. Αυτό που αλλάζει με την ενσωμάτωση της Οδηγίας είναι ότι για πρώτη φορά θεσπίζεται ένα κοινό ευρωπαϊκό πρότυπο για την ηλεκτρονική τιμολόγηση, γεγονός που θα σημάνει την επίτευξη της διαλειτουργικότητας των συστημάτων τιμολόγησης στην ενιαία αγορά και την εναρμόνιση των διαδικασιών ηλεκτρονικής σύναψης συμβάσεων.
Ειδικότερα, σήμερα, οι οικονομικοί φορείς που επιθυμούν να συμμετάσχουν σε διασυνοριακές δημόσιες συμβάσεις είναι υποχρεωμένοι,κάθε φορά που εισέρχονται σε νέα αγορά, να συμμορφώνονται με νέα πρότυπα έκδοσης ηλεκτρονικών τιμολογίων.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι οικονομικοί φορείς και ιδιαίτερα οι ΜΜΕ που έχουν περιορισμένους πόρους να αποθαρρύνονται να συμμετέχουν σε δημόσιους διαγωνισμούς, γεγονός που περιορίζει σημαντικά τον υγιή ανταγωνισμό και την ανάπτυξη αυτών των επιχειρήσεων.
- Η εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης συνιστά ένα εργαλείο για την ψηφιοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης.
- Η καθιέρωση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης στο πλαίσιο των δημόσιων συμβάσεων συμβάλλει στην αυτοματοποίηση και άλλων διαδικασιών μετά την ανάθεση, με δευτερογενή αποτελέσματα, όπως ηλεκτρονικές παραγγελίες, ηλεκτρονικές πληρωμές και ηλεκτρονική αρχειοθέτηση με στόχο την ηλεκτρονικοποίηση από την αρχή έως το τέλος των διαδικασιών (end-to-end e-procurement).
- Επιτυγχάνονται ο περιορισμός του διοικητικού φόρτου, η ενίσχυση της δυνατότητας λογιστικού ελέγχου και η αύξηση της διαφάνειας.
- Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι οι κοινές υπουργικές αποφάσεις που θα εκδοθούν κατ’ εξουσιοδότηση του προς ψήφιση νόμου τυγχάνουν ήδη επεξεργασίας από ομάδα στην όποια έχουν κληθεί και μετέχουν εκπρόσωποι από όλα τα συναρμόδια υπουργεία και θα είναι έτοιμες στο επόμενο διάστημα, ώστε από το τέλος Απριλίου οι κεντρικές κυβερνητικές αρχέςνα δύνανται να παραλαμβάνουν και να επεξεργάζονται ηλεκτρονικά τιμολόγια που είναι σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πρότυπο έκδοσης ηλεκτρονικών τιμολογίων και από το επόμενο έτος το σύνολο των αναθετουσών αρχών και φορέων.