Home   >   MAGAZINO   >   ΙΣΤΟΡΙΑ   >   «Τέμνος – Τήμνος- Τάμνος -Αρχάγγελος – Άγγελος -Temnus -Görece Kale -Görece Köyü» του Σταύρου Π. Καπλάνογλου

«Τέμνος – Τήμνος- Τάμνος -Αρχάγγελος – Άγγελος -Temnus -Görece Kale -Görece Köyü» του Σταύρου Π. Καπλάνογλου

By on 23/07/2019

ΤΙ ΗΤΑΝ
Ο Τάμνος ήταν μια μικρή πόλη – φρούριο στην Αιολίδα, κοντά στον ποταμό Ερμό, που ανήκε στην Δωδεκάπολη της Αιολίδας.

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ
Η Τέμνος ή Τάμνος βρισκόταν λίγα χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Μαινεμένης, κοντά στο παλιό χωριό Gorece .,στις πλαγιές του όρους Sardene mountains (Dumanlı Mountain).
Παλιότερα ορισμένοι πίστευαν ότι η σύγχρονη Μαινεμένη και Τέμνος βρισκόταν στο ίδιο σημείο..
Βρίσκεται σε τέτοιο σημείο και υψόμετρο και διέθετε θέα των περιοχών της Κύμης ,της Φώκαιας και της Σμύρνης

ΤΟ ΟΝΟΜΑ
Tέμνος -Τάμνος -Τήμνος είναι το παλιότερο αρχαϊκό όνομα.
Ο Τάμνος, αναφέρεται από τον Ηρόδοτο, τον Παυσανία, τον Πλίνιο, το Κικέρωνα και τον Ιεροκλή κ.α.
Αρχάγγελος η Άγγελος κάποιοι υποστηρίζουν ότι ήταν η πόλη του Αρχαγγέλου, η οποία αναφέρεται σε μεσαιωνικά βυζαντινά αρχεία

Επί Οθωμανών πήρε το όνομα Kaiadjik, δηλαδή μικρός βράχος και αργότερα Görece Kale, το χωρίο υπάρχει σήμερα με το όνομα Görece Köyü δημιουργήθηκε πιο πρόσφατα η παλιότερη θέση του βρίσκονταν σε απόσταση 2 χλμ και λέγεται σήμερα Eski Görece και είναι ακατοίκητο..
Η Τάμνος δημιουργήθηκε τον 11ο αιώνα π.Χ. όταν οι Αιολείς ξεκίνησαν από την κεντρική Ελλάδα και μέσω της Θράκης ήρθαν στην Δυτική Μικρά Ασία να την αποικήσουν.

Το μυθικό πρόσωπο με το όνομα Μάλαος σύμφωνα με τον Στέφανο Βυζάντιο θεωρείται ο ιδρυτής της πόλεως,που όταν συμβουλεύτηκε τους ιερείς για την τοποθεσία της πόλης που έπρεπε να εγκατασταθεί , με την υπόδειξη τους ήρθε και την ίδρυσε.

Οι παλιότερες ιστορικές αναφορές που υπάρχουν αναφέρουν ότι κτίσθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. στους πρόποδες του όρους Smoke Moyntain στους λόφους Akropol Tepe και Camcerkez Tepe Σε μια περιοχή τοπογραφικά τραχεία
Τα τείχη της πόλης χρονολογούνται στον 7ο αιώνα π.χ.
Εκείνη την εποχή ανήκε στο Λυδικό βασίλειο αλλά μετά την κατάληψη της Λυδίας το 546 π.Χ. πέρασε στην σφαίρα επιρροής των Περσών , στην οποία και παρέμεινε μέχρι και την άφιξη του Μ.Αλεξάνδρου το 333-334 π.Χ που την απελευθέρωσε.
Αυτή η νότια πόλη των Αιολέων (16-19 μ.Χ.), αναφέρθηκε από τον Ηρόδοτο και φαίνεται να έχει ευημερήσει κατά τη διάρκεια της κλασικής περιόδου
Με το θάνατο του Μ.Αλεξάνδρου ανέλαβε την περιοχή ο Λυσίμαχος που ήταν διοικητής των Μακεδόνων, για να περάσει αργότερα στο βασίλειο των Σελευκιδών.
Το 218 π.Χ. ο Βασιλιάς της Περγάμου Άτταλος ο Α’ την κατέλαβε τερματίζοντας την βασιλεία του Αντιόχου στην περιοχή.
Το 188 μ.Χ οι ενωμένες δυνάμεις των Ρωμαίων με το βασίλειο της Περγάμου νίκησαν τις δυνάμεις των Σελευκιδών στην Μαγνησία της Σιπύλου στέλνοντας τους οριστικά στα βουνά του Ταύρου,και ήταν η αφορμή να οριστικοποιηθεί τελικά η παρουσία των Ρωμαίων στην Μ.Ασία

Το 159 π.Χ. η πόλη εξακολουθούσε να τελεί υπό την κυριαρχία του Βασιλείου της Περγάμου
Κάποια στιγμή δέχθηκε επίθεση από τον Βασιλιά της Βιθυνίας Προυσία τον Β’ .Η πόλη της Τήμνου και ο ναός του Απόλλωνος Κυνηείου λεηλατήθηκαν
ΟΙ Ρωμαίοι εγκαταστάθηκαν οριστικά στην περιοχή το 133 π.Χ. και η Τήμνος έγινε μέρος της Ασιατικής επαρχίας της Ρώμης.
Το 17 μ.Χ., η πόλη καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό όπως και πολλές άλλες πόλεις της περιοχής, τελικά ξανακτίστηκε με την οικονομική βοήθεια του Τιβερίου.
Έγραφε ο ιστορικός Τάκιτος Publius Cornelius Tacitus, για αυτό τον σεισμό.«Την ίδια χρονιά, δώδεκα διάσημες πόλεις της Ασίας έπεσαν από ένα σεισμό τη νύχτα, έτσι ώστε η καταστροφή ήταν ακόμη πιο απρόβλεπτη και φοβισμένη. Ούτε υπήρχαν τα μέσα για να ξεφύγουν συνηθισμένα σε μια τέτοια καταστροφή, βιάζοντας έξω στην ανοιχτή χώρα, γιατί εκεί οι άνθρωποι καταπιούνταν από τη χασμουρημένη γη. Τα μεγάλα βουνά, λέγεται, κατέρρευσαν. αυτό που είχε επίπεδη γη φάνηκε να ανεβαίνει ψηλά και πυρκαγιές έβγαιναν ανάμεσα στο ερείπιο »
Τον 5ο αιώνα μ.Χ. επί Βυζαντινών έγινε κέντρο Επισκοπής.
Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία τον 8ο αιώνα μ.Χ Ο Le Quien ., αναφέρει τρεις επισκόπους: τον Ευστάθιο, ο οποίος έζησε το 451, τον Θεόφιλο που συμμετείχε στην σύνοδο της Νίκαια το 757 μ.Χ.,,τον Ιγνάτιο που και αυτός συμμετείχε στην σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη του 869.μ.Χ.

Μετά την περίοδο αυτή δέχθηκε αλλεπάλληλες επιθέσεις από Άραβες και Τουρκμενικές ομάδες, εξασθένησε και έπαψε να έχει ιστορικό ενδιαφέρον.
Όταν οι Τούρκοι ήρθαν στην περιοχή τον 12ο και τον 13ο αιώνα, ήταν ένα μικρό Βυζαντινό χωρίο, όπως φαίνεται από τα κεραμικά θραύσματα που βρέθηκαν στην περιοχή κοντά στο παλιό χωρίο Gorege
Το 1413 οι Τούρκοι κατέλαβαν το φρούριο του Αρχαγγέλου και το γειτονικά χωριά και η Τήμνος έπαψε να υπάρχει οριστικά.

ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ
Τα νομίσματα της Τήμνου που βρέθηκαν καλύπτουν μια περίοδο 7 αιώνων περίπου, ,μια τα πιο παλιά εκδόθηκαν στον 4 αιώνα π.Χ και τα νεότερα φθάνουν στη εποχή των Ρωμαίων τον 3 αιώνα μ.Χ.
Τα παλιότερα νομίσματα και μέχρι την έλευση των Ρωμαίων απεικονίζουν διάφορους θεούς και ημίθεους του Ελληνκού δωδεκάθεου. .
Η θεά Αθηνά πρωτοστατεί ,ένα νόμισμα μάλιστα με το την θεά Αθηνά με Κορινθιακό κράνος είναι εκπληκτικό και πλούσιο σε λεπτομέρειες

Ακόμη συναντούμε τους θεούς Απόλλωνα Άρη και την θεά Αφροδίτη αλλά και τον Διόνυσο με μεμονωμένο τσαμπί σταφυλιού η με ένα μάτσο με πολλά σταφύλια, σε άλλα βλέπουμε ένα ποτάμιο θεό και διάφορα ζώα.ή φίδια.
Την εποχη των Ρωμαίων οι απεικονίσεις αλλάζουν και πρωταγωνιστές είναι οι εκάστοτε αυτοκράτορες ή σύζυγοι τους.
Τα λογότυπα με αναφορά στην πόλη είναι THMNEITΩN – TAMNITAN, / TA ,/ Δ-H T-A ,THMNI, T-A

ΑΡΧΑΙΟΛΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ
Αρχαιολογικές, τοπογραφικές και επιγραφικές έρευνες από την ιταλική αποστολή αρχαιολογικής έρευνας στην πόλη ξεκίνησαν μόλις το 2006 υπό τη διεύθυνση του Τζουζέπε Ραβάν του Πανεπιστημίου της Ρώμης
Παρά το γεγονός ότι η όλη περιοχή ούσα χρόνια χωρίς προστασία έχει λεηλατηθεί από αρχαιοκάπηλους, είναι φανερή η οργανωμένη δομή της πόλεως.
Υπήρχε Ακρόπολη ,οργανωμένη αγορά με στοά,μεγάλα σκαλοπάτια σκαλισμένα σε βράχους,υπάρχουν ακόμη εμφανή τα ίχνη ύπαρξης θεάτρου στην βορεινή πλευρά της Ακρόπολης.
Οι δεξαμενές τα πηγάδια, οι πέτρες ελαιοτριβείου, οι πρέσες ελαιολάδου είναι διάσπαρτα
Μεγάλες δε βεράντες εντοπίστηκαν στο επάνω τμήμα της Ακρόπολης. Και είναι φανερές οι ενδείξεις χώρων λατρείας
Υπάρχει μονοπάτι ενός λιθοστρωμένου δρόμου σε καλή κατάσταση.
Βρέθηκε δε και η Νεκρόπολη όπου υπήρχαν αρκετοί τάφοι που καταστράφηκαν και λεηλατήθηκαν από παράνομες ανασκαφές
Λέγεται ότι βρέθηκαν και δύο μαρμάρινα γλυπτά που ανήκαν στην τελευταία Ελληνιστική περίοδο που πιθανόν να βρίσκονται στο μουσείο της Σμύρνης,


ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
Από την Τήμνο καταγόταν ο Ερμαγόρας
Ο Ερμαγόρας αναγνωρίζεται μετά τον Αριστοτέλη και τον Θεόφραστο ως ο τρίτος μεγαλύτερος θεωρητικός της αρχαίας ρητορικής, αφού σε αυτόν οφείλεται η τελευταία αποφασιστικής σημασίας συμβολή στην ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό της ρητορικής διδασκαλίας

Aν ο Αριστοτέλης ασχολήθηκε με τη θεωρία των αποδείξεων και
ο Θεόφραστος με τη διδασκαλία για το ύφος,ο Ερμαγόρας από την Τήμνο της Αιολίδας (2ο μισό του 2ου αιώνα π.Χ.) έστρεψε το ενδιαφέρον του στον δικανικό λόγο και έγινε ο εισηγητής της θεωρίας των στάσεων, μιας τεχνικής που αρκούσε να την εφαρμόσει κανείς σε μια δικαστική διαμάχη, για να αντιληφθεί ποίο είναι το κύριο θέμα της και να αναζητήσει ανάλογα με τη θέση του στην υπόθεση (του κατήγορου ή του κατηγορούμενου) τα κατάλληλα επιχειρήματα.
Το σύστημα των στάσεων περιγράφεται πολύ αργότερα,4 σχεδόν αιώνες μετά από τον ρήτορα Ερμογένη (2ος-3ος αιώνας μ.Χ.). Πληροφορίες όμως για το επίτευγμα του Ερμαγόρα αντλούμε και από τον Κικέρωνα και τον Κοϊντιλιανό. Στους αιώνες που ακολουθούν μετά την πρώτη εισήγησή της η θεωρία των στάσεων θα γνωρίσει ευρύτατη διάδοση, συνεχή επεξεργασία και πολλαπλές αναθεωρήσεις

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ
Αναφορά για την Τήμνο γίνεται από τους παρακάτω αρχαίους συγγραφείς και σε παλιές εγκυκλοπαίδειες.
Παυσανίας, Περιγραφή της Ελλάδας βιβλίο 5, κεφάλαιο 13 :
Στράβων, Γεωγραφία βιβλίο 13, κεφάλαιο 3 :
Xenophon, Anabasis βιβλίο 4, κεφάλαιο 4 : και βιβλίο 4, κεφάλαιο 8
Πολύβιος, ιστορίες βιβλίο 5, κεφάλαιο 77 :
Cornelius Tacitus, τα Annals βιβλίο 2, κεφάλαιο 47
Ο Πλίνιος ο Γέροντας, Η Φυσική Ιστορία βιβλίο 5, κεφάλαιο 33 :
Περσέας Εγκυκλοπαίδεια
Harry Thurston Peck, λεξικό των κλασικών αρχαιοτήτων Harpers (1898)
Λεξικό της ελληνικής και ρωμαϊκής γεωγραφίας (1854)
Λεξικό ελληνικής και ρωμαϊκής βιογραφίας και μυθολογίας
entry demetrius-bio-16 : …

ΤΟ ΠΛΗΣΙΕΣΤΕΡΟ ΧΩΡΙΟ,
Σήμερα το πιο κοντινό κατοικήσιμο χωρίο είναι το Görece που έχει πληθυσμό 401 κατοίκων.
Το Görece ανήκει στον δήμο Menderes της επαρχίας Σμύρνης . Είναι γνωστό για την παραγωγή των γυάλινων χαντρών ματιών .

Σχολιάστε αυτό το άρθρο!

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

%d bloggers like this: